KEMENÇEYİ “konuşturuyor”,ADIGECE’Yİ öğreniyorlar

 4 Eylül 2011

Ğuce Zamudin küçük çocuklara ve  gençlere kemençe  eğitimi veriyor.Zamudin Rusya Ressamlar Birliği üyesi ve Adıge Cumhuriyeti kıdemli ressamı. “Jıv” ulusal topluluğunun da sanat yönetmeni.Cumhuriyetimiz çocuklarını sanata yöneltiyor, çalışmaları da ulusal düzeyde  bir önem taşıyor.

 Ğuç’e Zamudin kardeş Kabardey-Balkar doğumlu.Hasır,kilim (ПIуаблэ) dokuyor,eski Adıge enstrümanlarını (çalgı aletlerini) yeniden üretip dururken,sanat dünyasının içine girmiş,mesleğini belirlemiş oldu.Adıge Cumhuriyeti’ne geldiğinde,yaptığı işler,ürettikleri çok sayıda kişinin ilgisini çekti.Sorularına yanıt arayanları okuluna kabulr ediyor,onlarla birlikte çalışıyordu.İş derslerinde öğrencileri hasırlar dokumaya,Çerkes kemençeleri (şıç’epşıne) ve başka şeyler yapmaya başladılar.

 Zamudin,“Jıv” adlı ulusal folklor topluluğunun kuruluşuna da öncülük etti.Biliminsanı Paştı Madina’nın derlemeleri Adıge folklorunun çok zengin olduğunu gösteriyor. “Jıv” topluluğuna alınan gençler Adıgece’yi ve tarihi iyi öğreniyorlar.Zamudin,ulusal sanatı güçlendirtmek için uzun erimli programların düzenlenmesini ve çalışılmasını zorunlu görüyor.

 Eski Adıgeler “haç’eş”lerde (konuk odalarında) şarkı söyler,ilginç olayları birbirlerine anlatırlardı.Ğuç’e Zamudin de,ulusal geleneğe  (шэн-хабзэ) uygun düşecek biçimde,ilginç toplantılar (meclisler) düzenliyor,izleyicisi çok olmayan salonlarda “Jıv” topluluğuna haç’eş türkülerini (хьакIэщ орэдхэр) söyletiyor.Ancak,topluluğun,boş koltuk kalmamak üzere dolmuş olan  Adıge Cumhuriyeti Filarmonisi’nde de dinletiler sunduğu görülüyor.

 -“Jıv”,sonunda Adıge Devlet Üniversitesi’nin bir topluluğuna dönüştü.Rektör Hunego Reşıd, ulusal sanatı iyi öğrenmeleri için,gençlerimizin şarkılarımızı ve folklorumuzun anlatılarını (öykülerini) dinlemeleri gerekiyor. “Jıv”,üniversitede düzenlenen akşam konserlerine katılıyor,çok eski Adıge şarkılarını söyleyerek ortalığı çınlatıyor,-diye anlatıyor Ğuç’e Zamudin.

 -2010 yılında 20 öğrenci kabul etmiştik.Hepsi de Adıge idi,-diye anlatıyor Tletserıko Kim (*) Çocuk Sanat Okulu Müdürü Şh’onbeşşe Murat.-Bunlar henüz çocuk,ilkokul birinci sınıf öğrencieri.Şıç’epşıne (Çerkes kemençesi) ve kamıl (zurna,flüt) ile ulusal ezgileri (лъэпкъ орэдышъохэр) çalmaları için onları eğitiyoruz.

 İçlerinde Adıgece bilmeyen çocuklar da vardı.Şimdi kız ve erkek çocukların hepsi Adıgece okuyup yazıyor,konuşuyor ve ulusal şarkılarımızı söylüyorlar.Şh’onbeşşe Murat’ın bize söylediğine göre,bu yıl  20 öğrenci daha alınacak,2012 yılında öğrenci sayısı 60’a çıkmış olacak.Ardından sıra,müziği meslek olarak seçecek olanların   seçimine gelecek.

 Adıge Cumhuriyeti Kültür Bakanı Çemışo Ğazıy,Bakan yardımcısı Ş’evapts’eko Aminet ve şube müdürü Şevgen Bele çocukların eğitimiyle ilgileniyor,hocalarıyla da görüşüyorlar.Bakanlık ilgililerine göre de,eğitimin başarılı olması için her öğrencinin iyi Adıgece bilmesi zorunlu tutuluyor.

 -Bu 60 sayısına erip hepsini okuttuğumuzda,bunların her biri birer müzisyen olamayacak,bunu biliyoruz,-diyor AC Kültür Bakanı Çemışo Ğazıy.-İleriye adım atmak için,seçme yapacağın bir kitlen (bir birikimin) olmalı.Bu öğrencilerimiz  arasından iyi müzisyenler çıkacağını umuyoruz.

 -“Jıv” topluluğu Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes yöreleri ile dış ülkelere de gitti,-diye anlatıyor Ğuç’e Zamudin.-Topluluğun gelişmesi için  olanaklar var.Tletserıko Kim Çocuk Sanat Okulu’nda başlattığımız eğitim çalışması  gelişiyor.Bize yardımcı olanlardan memnunuz.5 Ekim Adıge Cumhuriyeti’nin 20’inci kuruluş yılı kutlamalarına katılmak için hazırlık çalışmaları yapıyoruz.

 

Yemt’ıtl Nurbıy

 

Resim:Adıge Cumhuriyeti Tletserıko Kim Çocuk Sanat Okulu’nda Ğuç’e Zamudin öğrencileri çalıştırıyor.

Adıge maq,1 Eylül 2011

Çeviri:Hapi Cevdet Yıldız

(*)-Tletserıko Kim,tanınmış bir pşınave (akordionist) idi.Kendisini tanırdım ve bir de ‘Kafdağı’ dergisinde yayınlanan bir söyleşi yapmıştım onunla.Nur içinde yatsın.-hcy