Cennet Dili
Türkçesi:Semih Akgün
I
Seçilmiş bir halk olur da, Tanrı tarafından
Atanmaz mı Cennet’e o halkın dili
Onun için; Yahudiler İbranice dedi
Salt Kenan‘da değil, tüm öbür dünyada da.
Sonra Roma egemen oldu: tüm Akdeniz’e
Kuşku yok büyük bir uygarlık, karada ve denizde
Konforla dünyayı almışlardı avuç içlerine
Latince dediler, yeryüzünde yarattıkları cennet diline.
Güneşin doğduğu ufuk çizgisinde sıcak diyarlarda
Hilal ile yıldızın sırası geldi, altın pırıltılı saraylar
Muhteşem bir uygarlık, çöllerden yükseldi
Onlarda sırayı bozmadılar, parayla değildi ya
Arapça dediler, öteki dünyanın egemen diline.
II
İnsan kendi kendine hem dost hem düşmandır
Bahçesinin duvarında yükselttiği kendi yüreğindekidir
Sofrada sunduğu gönül
Öğretmenin konuşarak tükettiği
Kendi iç zenginliğidir.
Eğer bir dünya varsa çevresinde kişinin
O da salt kendi algıladığıdır.
Fakat dostum öyle mi?
Tek algılanan kendin mi?
Şu koskoca evrende bir küçük
Et kümesinden başka
Ne kalıyor ki insandan geriye?
Bir de yaratımı başarılan ürünler.
III
Eğer salt dünya varsa sorun yok
Öbür tarafta bir yer daha var
Ve dilinin adı yoksa
Vay haline vayyy!
Cennet’te yoksa, yoksa uzak diyarların
Seçkin Ari ırkının dili mi yaşar?
Yitik bir Semit dilin yeni kurgulanmış
Buharlı ve afyonlu söyleniş biçimi mi?
Yoksa, yoksa Cennet’te
Börtü böcekle beslenen bir Aborjin’in
Gece gördüğü yoksul rüyası mı?
IV
Yoksa, yoksa Cennet’te
Çin’in, Hint’in, Afrika’nın hangi dili?
Mandingo mu, Mandarin mi
Türk’ün mü, Tuareg’in mi dili?
Yoksa, yoksa Cennet’te
Her dilin iç aynasından yansıyan
Yoksa, yoksa Cennet’te
Her dile özgü saz edilip kurulan
Bir kutsal sofra, bir ayin odası.
Her neyse
Bireye özel bir dünya varsa
Dile özel bir Cennet’te kurulur!
Evet evet evet!
Yaşamak sihirli bir söz ise
Örgülü simsiyah saçlı
Üç yaşındaki bir kız çocuğunun
Pütürlü diline de yakışır.
Evet evet evet!
En küçüğünden, en büyüğüne
Dil ve uygarlık sırasına girse de insanlık
Sonuçta kendi yaratısıdır bu dünya
Ve de kendi yaratacaktır Cennet’i
Ora’nın dili de herhalde
Başkalarının dili olmayacaktır.
V
Soruyorlar sana ey vefalı çocuk:
”Cennet’in dili ne olacaktır” diye
Onlara tek bir yanıt ver, ıscacık:
Ana dili, ana dili...
***
ДЖЭНЭТЫБЗ
I
Тхьам зы лъэпкъ хырихыгъэмэ
А лъэпкъым ибзэ джэнэтым имыхьэ хъухэна
А бзэм;ибранибзэ ра1уагъ джуртмэ
Кенан хэкум имызакъоу,адрэ дунаеми ибзэу!
Ащ нэужым тетыгъор 1эк1эхьагъ:Хы Фыжьыр зэлъиубытэу
Щэч хэлъэп зы къэралыгъошхэ гъэсагъэу,ч1ылъэмрэ хы к1ы1ухэмрэк1э
Дунаер конфортэу и1эмыч1 рилъхьэгъагъэу
Латыныбз ра1уагъ,дунаем къытырагъэхьагъэ Джэнэтыбзэм!
Тыгъэр къызщыкъок1рэ,хэгъэгу фабэхэм
Мэзэныкъомрэ жъуагъом игъуи къэсыгъ,дышъэпсэу лыдрэ сэрайхэр къэлъагъоу
Гъэдэхагъэу зы къэралыгъо/сивилизацэ,пщэхъуалъэхэм къахэтэджагъ
Ахэри ч1ып1эм къиуцуагъэх,ахъщэ хэмылъэу!
Арапыбз ра1уагъ, адрэ хэгъэгум тетыгъор зиещт а бзэми!
II
Ц1ыфыр ежьк1э дэгъоу, ежьк1э дэеу,пыеу щыт
Ищагу гъунэ щыригъэ1этыгъэ дэпкъхэр игуи щыреш1ахьы
1анэм къытырилъхьэрэ игу ифэбагъэ
К1элэегъаджэм ижэ къыдезэу къи1орэхэр
Ежь игу илъ байныгъэм къыхэк1ы.
Ц1ыфыр къыуцуахьэу зы дунэe щы1эмэ
Ар ежь зыгулъитэрэ закъор ары.
Ау синыбджэгъуара?Щы1эр оры закъор ара?
Мы орэ-ч1ырэ инышхом зы лы ц1ык1у
Такъыр пэмык1эу
Сыд къыщинэрэ ц1ыфым?
Игъэхъагъэхэм анэмык1.
III
Щы1эр мы дуней закъор арымэ 1офэп
Адрэ лъэныкъомк1и зы ч1ап1э щы1
Уибзэ ц1э имы1эмэ
Уунэхъугъ гущ оййй.
Джэнэтымк1э,ара чъыжьэ хэгъэгухэм
Хэхыгъэ бзэу Ари лъэпкъым ибзэ щэгущы1эха
Ухыжьыгъэ зы Семыт бзэм гъэпсыгъак1эу
Пахъэ къырырихэу е 1ушъхь къы1уоу икъэ1уак1а?
Армырмэ,армырмэ Джэнэтымк1э
Хьац1э –п1ац1эхэр зищхырэ зы Аборожиным
Чэщым илъэгъурэ ипк1ыхьап1э тхьамык1э къыхафэрэр ара?
IV
Армырмэ,армырмэ Джэнэтымк1э
Китаим,Индием,Африкэм сыдрэ ибз?
Мандинго бза,Мандарин бзаpa
Тыркум,Туарегым ибза?
Армырмэ,армырмэ Джэнэтымк1э
Сыдрэ бзэм ежь игъунджэ къипсырэp apa
Армырмэ,армырмэ Джэнэтымк1э
Хэти ежь ибзэ тегъэпсыхьагъэу
Зы 1энэ л1ап1э,зы хъохъу къэхьып1э щыри1а?
Сыдми
Ц1ыфым ежь иунаеу зы дунае ы1эмэ
Бзэм фэш1к1и зы Джэнэт щы1энышъ.
Ары ары ары
Ущы1эныгъэр уиушъухьак1унэу зы гущы1эмэ
Ишъхьац ш1уц1эхэр благъэу
Илъэсищ зиныбж пшъшъэжъыем
Ибзэ ц1ык1уми фэшъощэшъущт.
Ары ары ары
Анахь ц1ык1ум щиублэу анахь иным несэу
Бзэмрэ сивилизацэмрэ ягъогу зытехьэм ц1ыфыр
Ари ежь игъэдэхагъ мы дунаер
Джэнэтыри ежь ыш1ыщт
Ащ ибзи сиш1ош1к1э
Пэмык1мэ ябзэу хъухэщтэп.
V
Къыоупк1ых о а сик1элэдах:
«Джэнэтым ибзэр тарэу хъущт» я1оу
Уигу фэбэц1ык1ук1э я1ожь о ахэмэ
Ныдэлфыбз,ныдэлъфыбз...
***
Тыркубзэр:Акъгун Сэмихь
Адыгабзэр: Хьапый Джаудэт Йылдыз
