Muhabirlerimiz Vladimir Dergaçev ve Sergey Zinçenko’nun Kırım Akmescit’ten izlenimleri.
4 Mart 2014. Kırım başkenti Akmescit’te (Simferopol) bulunan “Moskova” oteli dünyanın değişik yörelerinden gelmiş gazetecilerle dolu. Avustralya, ABD, Batı Avrupa ve Japonya’dan gelmiş muhabirler de onlar arasında. Bu son günlerde bu üşüşme nedeniyle Kırım Yarımadasındaki otellerde boş yer bulmak iyice zorlaştı. Ayrıca dinlence dönemi de gelip çattı. Akmescit’te bahar havası hakim, kısa kollu alacalı gömleklerle dolaşan kişileri görmek olanaklı.
Politik konulardan söz etmek için önce hemşehrilik konusundan giriş yapıyoruz. Kırmızı(Rus) pasaporta güven tam. Taksi sürücümüz Sergey’e Rus kimlik kartlarımızı gösteriyoruz, adam bayağı seviniyor.
- Burada 8-9 adet havaalanı var. Rusya Federasyonu Kırım’a girmeseydi, Amerikalılar ya da NATO Kırım’ı ele geçirecekti. Kırım, Rusya’yı koruyan doğal bir savunma hattı. Sivastopol’u(Akyar) ele geçiren güç Karadeniz’e de hakim olur. Ben Kiev’den (Ukrayna’dan) önce Rusya ile birlikte olmamızın daha güvenli olacağına inanıyorum. Kiev’de iktidara yeni gelen bu kişiler Batı’ya parayla satılmış kişiler.
Sergey’e göre, Rus filosu yarımdada bozulmuş olan istikrarı yeniden tesis edecek.
- Kırım Avrupa’ya ya da ABD’ye bırakılacak olursa savaş çıkar. Ben Kırım’ın Rusya’ya ilhak edilmesini istiyorum. Kiev razı olur olmaz bu işe bitmiş gözüyle bakıyorum.
Sergey’e göre, Rus Silâhlı Kuvvetleri sayesinde – Kırım’daki Ruslar- Ukraynalıların zorbalığından korunma olanağına kavuşacaklar.
- Ben Ukrayna’da federal bir yapılanmaya gidilmesini savunuyorum…Bugün burada silâha sarılacak olurlarsa, yarın – Rus nüfusun yoğun olduğu- Harkov ve Lugansk yöreleri de karışacak. Parasız yaşamak yetti bize. Ukrayna’nın 140 milyar dolar borcu var! Rusya ile ilişkileri sürdürmeden – Rusya'dan yardım almadan- bu parayı nasıl ödeyecekler?
Kırım Parlamento binası önüne geliyoruz. 27 Şubat günü binaya el kondu. Yeni Parlamento Başkanı belirlendikten sonra, Kırım Kiev iktidarını dinlememe kararı aldı, Kırım Cumhuriyeti’ndeki bütün binalara Rus bayrakları çekilmeye başlandı.
Bugün Parlamento binası önünde askerler bulunmuyor, ancak giriş kapısında silâhlı muhafızlar nöbet tutuyor. Bu kişiler gönüllü muhafızlar, göğüslerinde St. George nişanları(haçları) ve Kazak apoletleri var. Yakınlarda Afganistan gazilerinin kurulu çadırları duruyor. –Rus- kadınları gelip geçene çay ve sandviç ikram ediyorlar.
“Kiev, Kırım’da yaşayanlara saygı göstermeli”
Vladimir Lavrenkov 900 grivna –Ukrayna parası- (3,600 ruble) emekli maaşı alıyor. Bir jeolog olarak bütün bir Rusya’yı dolaşma olanağına sahipti. Rusya Kırım Yarımadasını koruma dışında işgal etme gibi bir niyet taşımıyor. Rusya ile birleşme konusunda çekingen konuşuyor. Ukrayna’nın bölünmesi tehlike yaratır, şu an özerklik statüsünü güçlendirmek/ genişletmek yeterli olur, bunun için de referanduma gidilmeli, diyor.
- Özerklik konusu ele alınmalı. Biz merkeze – Kiev’e- karşı değiliz, ama kendi sorunlarımızı kendimiz çözümleyebilmeliyiz. Biz Ukrayna’yı seviyoruz, başına bir şey gelmesinden kaygı duyarız. Merkezin de bizi sevmesini istiyoruz.
Kırım Bakanlar Kurulu binası yakınındaki bir dükkâna su almak için uğruyoruz. Tezgâhtar kız Ukrayna televizyon kanallarından verilen Kırım’da savaş olduğuna ilişkin haberlere inanmamamızı söylüyor. Maksim, önünde durduğu polis merkezinde gönüllü muhafız olarak görev almış biri, aslında taksici, babası ve kardeşi Rusya’da yaşıyor. Kardeşi İkinci Çeçen Savaşı’na katılmış. Arkadaşları ile birlikte – Kiev’deki- Maksim Maydan’da bulunmuşlar, - Ukraynalı aktivistlerden- sopa yemişler.
- Silâhlı kişiler bize diz çöktürdüler, soyunmamızı, ayakkabılarımızı çıkarmamızı söylediler. Kaçmayı başaranlar olarak uzun süre saklandık, daha sonra iyi insanların yardımlarıyla Kırım’a kaçtık, kaçamayanlarsa tutsak alındılar.
- -Rus- askerleri gelince kendimizi güvende hissettik. –Çeçen savaşçı- Basayev’den nişan(орден) alan, insanların kafasını kesmekle ünlenen Saşka Bilıy adlı kişinin yakında Kırım’a geleceğini söyleyip insanları korkutuyorlar. Provokasyonlar yapılıyor, hergün Ukrayna kimlikli kişileri yakalıyoruz. Bu kişiler insanları birbirlerine karşı kışkırtıyorlar, “Kimdensiniz, nerelisiniz?” diye askerlere sorular soruyorlar, hak ihlâlleri yapıldığını iddia ediyor, mitinglerimize ayyaşları buluşturup gönderiyorlar. Kitlelere bizi alkolikler/ sarhoşlar olarak göstermek istiyorlar.
Maksim’in ifadesine göre özerklikten yana olan kişi sayısı çok, kendisi ise Rusya'ya katılmaktan (ilhaktan) yana. O da öteki gönüllü muhafızlar gibi referandum yoluyla sorunların çözülebileceğine inanıyor.
Kiev, Kırım’da referanduma gidilmesini asla istemiyor. Ayrılıkçıların kukla yönetimine yüz verdiği için de Moskova’ya sitem ediyor. Rusya’daki işgüzar sivil toplum örgütleri de herkesin seçme özgürlüğü bulunduğunu söyleyerek ortalığı bulandırıyorlar, diyor Maksim.
Adıge mak, 4 Mart 2014
Not: Kırım nüfusu yaklaşık 2 milyon olup bu nüfusun yüzde 12- 15 arası yerli Tatar (Müslüman), yüzde 24,4' ü Ukraynalı, kalanı da Rus (% 58) ve diğerleri. Tire içinde verilen açıklayıcı bilgiler bize aittir. - hcy
