- Elli yıl öğretmenlik yaptım. Bir iki yıldan beri çalışmıyorum. Yıllardan beri “Adıge maq” gazetesinin abonesiyim. Çalıştığım dönemde (Adıge dili ve edebiyatı derslerini okutuyordum) gazete iyi bir yardımcımdı, şimdi evimdeyim, o bakımdan gazeteme daha fazla gereksinim duyuyorum. Eskisi gibi önemli bulduğum yazıları kesip  kullanmıyorum, ama gazeteyle sıkıntılarımı atmaya, ferahlamaya çalışıyorum.

 Gazeteyi okumadan yapamıyorum. Bugün Adıgece’yi duyduğumuz köşelerimiz, yerlerimiz kalmamış değil. Bu gibi yerler arasında tiyatromuz, televizyonumuz, “Zekoşnığ”, “Jıv” (Жъыу) gibi dergilerimiz  var. Ancak “Adıge maq” tek günlük yayın organımız. Ben yazıya, basılı medyaya öncelik veriyorum. Çünkü kalıcıdır ve yararlanılması daha kolay olur.

 İyi anlatamamış olmalıyım, gazete yaşamın her bir kesitini ele alıyor, ulusal ruh ve bilinç, rehberlik, ulusun ulus olarak ayakta kalması için gerekli olan yazıların her türü  “Adıge maq” da yer alıyor. Emekli olmamdan önce gazete en büyük destekçim idi. Edebiyat söyleşileri ve akşam toplantıları düzenlediğimde,  yazarlara, şairlere, tanınmış biliminsanlarına ve ünlü kişilere  ilişkin gazete yazılarından yararlanıyordum. Öğretmenin arayıp da bulamayacağı nice yazıyı “Adıge maq” sayfalarından bulmuşluğum vardır. Öğrencilere bu yazıları gösteriyordum. Yayınlanmış yazılar, materyaller  dışında, gazete bizim için ilginç tartışma olanakları  sağlıyor, toplantılarda bunlarla açılış yapıyorduk. Adıge gazetesi Adıge dili ile edebiyatını, etnokültür derslerini okutan öğretmenler için vazgeçilmez bir kaynak öneminde.

Gazetenin üç ayda bir toplu sayıları yayınlıyor. Güzel bir şey bu. O sayede nice ünlü kişiyle tanışmış oluyoruz! Dış ülkelerde yaşayan Adıgelere ilişkin yayınlanan yazılar,  makaleler, ulusumuz adına eşsiz değerde  önem taşıyor.

 Gazete, kusursuzdur demiek istemiyorum. Yakındığım yanları  da var. Yakınmam, yazdığım bir yazıyı  düzeltme adına  çirkinleştirdiklerinde  oluyor. Böyle durumlarla karşılaşılıyor, ancak gazetenin kalitesi, sırf bu yüzden, bu gibi bir iki örnekle  düşmüş olmaz. Bütün halinde gazeteyi ele alacak olursak, gazete ulusun beslenme kaynağı (gıdası), zenginliği, ulusun ak yüzüdür. Başka türlü söylemem gerekirse, ulusun bir hazinesidir gazetemiz.

***

Tharkoho Nasfet, emekli, Askalaye köyünden:

-  Köyde yaşıyorum, emekliyim. Ancak bir köylü, emekliyim diyerek oturamaz. Sabah  işleri bitti derken, öğle vakti işlerine sıra geliyor, akşam geç vakte değin de uğraşıp duruyorsun. Ne olursa olsun, köylü kadını oturup dinlenemez. Ama hangi işim olursa olsun, “Adıge maq”ı bekler, geleceğini bilmenin sevincini içimde taşırım, elime geçer geçmez de işe ara verir, hemen gazeteyi okurum.

 Okumaya son sayfadan başlarım. Küçük ya da büyük tüm haberleri bir bir ve heyecanla okurum. Bir haberi okumadan geçeyim dersem, resimleri ilgimi çeker. Resimle anlatılan olayı merak ediyor, öğrenmek  istiyorsun.

 Sanatsal yapıtlardan alınmış yazıları da ilgiyle okuyorum. Özellikle ikinci sayfada yer alan kısa yazılar, sayıca çoklar, ama  en kolay okunuyorlar. Günümüzde insanlar habersiz kalıyorlar denemez. Televizyon var, gençler için internet de var, ama ben en çok “Adıge maq”ı kendime yakın buluyorum. Onu bekliyor ve okuyorum. Bir gün olsun okuyamazsam, meraklanıyor, dört gözle gazeteyi bekliyorum.

 Sihu Goşnağu, Adıge maq muhabiri

 Adıge maq, 22 Kasım 2011

***

                                                                                              -II-

 «Adıge’yim diyen kişi ‘Adıge maq’ı okumalı».

Adıgey okullarında, -zorunlu Rusça dersler dışında, seçimlik-   Adıgece ve Adıge edebiyatı dersleri de okutuluyor (*). Böylece öğrenciler kendi anadilimizde okuma- yazma öğrenmiş  oluyorlar. Ancak, okuldan sonra, Adıgece okuma- yazma işi  sürdürülebiliyor  mu? Köylü aileler, evde ve köyde  anadilini konuşuyorlar, bunu biliyoruz, anadilini  konuşmak ayrı, anadilinde okuyup yazmak ayrı, bu ikisi aynı şey değil. Okullar ve kitaplar dışında, bizi birbirimize bağlayan ve  dilimizi yaşatan, bir Adıge olarak aykta kalmamızı sağlayan neyimiz kalmış ki  şimdilerde? Bir şeyimiz kaldı, o  da, Adıgece yayınlanmakta olan “Adıge maq”.

Gazete’nin  içeriği üzerine görüş almak amacıyla, gazete okuyucularından bazılarıyla söyleşilerde bulunduk.

Yemt’ıtl Anzor, Tahtamukay ilçesi, Şıncıye köyü, öğrenci:

-   “Adıge maq” gazetesi – haftada 5 gün-  evimize geliyordu, aboneyiz. Ancak, posta memuru maaşını  az bulup  görevinden istifa etti, bu nedenle gazete evimize getirilmiyor. Okul çıkışı postaneye uğrayıp gazeteyi   kendim alıyorum. Benim gibi her gün postaneye gidemeyenlerin gazeteleri istiflenmiş  orada bekliyor. Sporu seviyor ve  spor yazılarını okuyorum, ilgimi çeken resimlere bakıyor, alt yazılarını  okuyorum, ancak tek bir konu ya da kişi üzerine yazılmış olan uzun yazıları sonuna değin okuyamıyorum, sıkılıyorum. Bir süre “Adıge maq”ı okuduğumda ve ardından  bir arkadaşımla  konuşacak olduğumda, daha az sayıda Rusça sözcük kullandığımı görüyor ve bunun farkına varıyorum. Gazete dilimizi güçlendirmemize, geliştirmemize  yardımcı  oluyor. Anlayamadığım sözcüklerle karşılaştığımda, bu sözcüklerin  altını çiziyor, anlamını dedeme ya da öğretmenime soruyorum. Kendini Adıge sayan birinin “Adıge maq”ı mutlaka alması ve okuması gerekir.

***

Ğuçe Zamudin, Maykop’ta oturuyor, Rusya Ressamlar Birliği üyesi, Nart şarkılarını okuyan “Jıv” topluluğunun sanat yönetmeni:

- Gazete bayiine uğrarsanız, çok sayıda farklı, değişik renkli ve resimli gazetelerin bulunduğunu görebilirsiniz. Bu yayınlar, çoğunlukla, şarkıcı, işadamı ve ünlü kişilere ilişkin yazıları ve  sosyete haberlerini veriyorlar. Vaktin bol, canın da sıkılıyorsa sorun yok, onları okuyabilirsin, ama bu yayınlar oyalanma dışında pek  bir işe  yaramazlar. Bu tür gazeteler içinde bizim olan ve bizim dilimizde yayınlanan tek gazete ise, “Adıge maq”tır. Ulusal gazetemizde, kişinin düşünce ufkunu genişleten ve bilimsel nitelikte olan   pek çok  yazı yayınlanıyor. Bu yazılar arasında, Adıge ulusunun tarihi konulu bilimsel araştırma ve  incelemeleri,  dış ülkelerde yaşayan soydaşlarımız üzerine yazılmış   yazıları bulabiliriz. Gezetede, ulusumuz için çalışan kişilerin resimleri ve başarı öyküleri yayınlanıyor, sayıları ya da yazıları biriktirebilir, bir arşiv  de oluşturabilirsiniz.  Yazı kalıcıdır ve ondan her zaman yararlanabilirsiniz. Herkes kendi mesleği ile ilgili olan yazıları okumaya öncelik verir, ben de ulusal kültürümüz alanında çalışıyorum ve  o konuya ilişkin yazıları arıyor ve okuyorum, gazetenin ulusal kültür gibi konulara daha fazla eğilmesinin yararlı olacağına inanıyorum. Gazete muhabirlerinin her bir yere ulaşmaları için para gerekiyor,   bu bakımdan  muhabirlerin Adıgey’in bütün ilçelerine yetişmeleri ve olup biteni yerinde izlemeleri olanaksız, buna karşın  bu işi de başarırlarsa ayrıca seviniriz.

Kabardey- Balkar, Karaçay- Çerkes ve Adıgey gazetelerinin ortak olarak yayınlandığı sayıları  dört gözle bekliyorum. Ortak sayılar cumhuriyetlerimizi birbirine yakınlaştırıyor. “Adıge maq”, ulusun ak yüzüdür, eğer sen bir Adıge isen, mutlaka ona  abone olman ve okuman gerekir.

Harehu Murat, Adıge maq muhabiri

Adıge maq, 29 Kasım 2011

 Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız

(*)- Adıgece eğitim için Bkz. ‘Adıgey’de Eğitim Sorunu:  Gideceğin Yeri Sağlamlaştır’, internet.

(**)- Adıge dili ile 'Adıge maq' gazetesinin sorunları için Bkz. ‘Dil,Çağın Sesidir’, Eş’ıne Susan,  internet.

Not: Tire içindeki tamamlayıcı yazılar çevirmene aittir.- hcy.