Ulusal Geçmişimiz Büyük Bir Güç Kaynağımızdır
Anayurduna dönenler adına düzenlenen Dönüş Günü etkinliklerinden biri olarak, dün, AC Eğitim ve Bilim Bakanlığı Bilimi Geliştirme Cumhuriyet Enstitüsü’nde bir toplantı düzenledi.
Etkinliğe cumhuriyetimizin yaratıcı emekçilerinden aktörler, şairler, besteciler, ressamlar, dönüş yapmış kişiler ve daha başkaları katıldılar. Katılımcılar Adıge ulusal kültürünün Adıge ulusunun ayakta kalması uğraşısında eşsiz bir dayanak ve güç kaynağı olduğu noktasında birleştiler.
Toplantıyı Enstitü çalışanı İndrise Roze yönetti. İlk sözü alan Mamırıko Sayıde, Dönüşçüler Günü’nün 1 Ağustos günü olarak belirlendiğini anımsattı.
Mamırıko Sayıde’nin ardından Adıge ulusal yazarı Peneşu Sefer konuştu ve ulusumuza karşı sürdürülmüş olan – soykırım - savaşını kısaca anlattı.
Konuşmasında ulusun büyük bir yıkıma uğradığını vurguladı. Yurttan ayrılmak zorunda kalan soydaşların, gelenek ve göreneklerini koruduklarını, bizim terk ettiğimiz birçok geleneği yeniden anayurda geri getirdiklerini ve bunun memnuniyet verici bir durum olduğunu belirtti ve onlara teşekkür etti.
Söz, AC Ulusal İşler, Dış Ülkelerde Yaşayan Soydaşlarla İlişkiler ve Haber Alma Komitesi şube başkanı Perenıko Fatim’e verildi:
- Toplantı öncesinde görüştüğüm bir genç ulusal tarih ve geçmişin (ĺepkšej) çok güçlü ve sağlam bir dayanak olduğunu yeniden anımsattı. Ulusu yok olmaktan kurtaran etken de bu olmalı.
Anayurda dönüş yapmış kişilerin uyumu, topluma entegrasyonu için eğitim ve bilim bakanlığının elinden geleni yaptığını söylemeliyim. Bu yıl dönüş yapmış gençlerle birlikte denemelerde “bulunduk”. Uyum, anayurdunda doğmuş ve öğrenim görmüş çocuklar için de çok zordu. Henüz bir iki yıl önce dönmüş kişiler için uyum sorunu ise, çözülmesi kolay bir şey değildi. Bunu dikkate alan bakanlık çocuklara katkı (ahıtéźe) içerikli çalışmalar yaptı.
Dönüş yapmış kişiler arasında kendisine “dönüşçü” denmesinden hoşlanmayanlar da var. Böyle dememek, daha çok bir araya gelmek, ilişkileri geliştirmek gerekir, - dedi Fatim.
Dönüş yapmış kişileri yaşama entegre etmek için kurulmuş olan merkezin müdür yardımcısı Meşfešu Necdet konuşmasında Kosova toplu dönüşü öncesinde de Adıgelerin anayurda dönüş yapmaya başlamış olduklarının altını çizdi. 1 Ağustos’un Dönenler Günü olarak belirlenmesinin nedeni RF Devlet Başkanlığı kararnamesi ile büyük bir Adıge grubunun Kosova’dan Adıgey’e getirilip yerleştirilmiş olmasıdır. İşte bu dönüş günü Adıge dünyasının tamamında kutlanıyor.
- Dönüş yapmış bu kişiler içinde sıkıntı çekmemiş olanı yoktur. Çünkü dil bilmiyorsan, yasaları da bilmiyorsan, bu koşullarda yeni bir yaşama adım atacak olduğunuzda, güçlüklerle karşılaşılaşmanız doğaldır, - dedi Necdet .
Adıge Cumhuriyeti halk sanatçısı Zıha Zavırbıy konuşmasında, sağlam bir kökü bulunmayan bir ulusun bireyleri, yabancı ülke bir yana, başka bir kente yerleştiğinde bile silinir, yok olur.
- Adıge ulusunun kökü çok sağlam olmalı ki, 150 yıllık bir diaspora yaşamına karşın dilini ve kültürünü yaşatmayı başarabildi, - dedi.
- Doğrudur, ayakta kalmak için sağlam bir kök gerekir, - dedi Kalmık Cumhuriyeti emektar sanatçısı Hakuy Asĺan. – Tarihe bakacak olursak yerinden başka yerlere göç etmiş uluslar bulunduğunu görürüz. Adıge göç ederek yaşamayı - göçebeliği - sevmez, nefret ederdi, çok zor koşullarda yer değiştirirdi, ulusumuz aynı yerde çok uzun bir zaman boyunca barındı, ama Adıge – Rus Savaşı (Kavkaz zave) sonunda ulusumuz ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
Dönüş Günü’nü ilk kez tiyatromuzda kutlamış olduğumuzu anımsıyorum. 16 yıldan beri kutlamaların eksiksiz devam etmekte olmasına seviniyorum.
En iyi tiyatro izleyicileri dönüş yapmış olan Adıgelerdir. Bizi en çok destekleyenler de onlardır. Bu nedenle, sizi hep bekliyoruz, tiyatroya gelin! – dedi Asĺan.
– Adıge’yi Adıge yapan, onun yapıtları, emek ürünleridir, - dedi emektar sanatçı Ğuće Zamudin. – Geçmiş yaşamı boyunca Adıge’nin kendi ruhunu katarak üretmiş olduğu yapıtarla ilgileniyor, onlar üzerinde çalışıyorum. Onları çocuklara öğretmek ve benimsetmek için uğraşıyorum.
Buraya dönmüş olsanız bile, doğduğunuz ve büyüdüğünüz yerleri unutmuyorsunuz, birşeyi yeni baştan başlatmak kolay olmaz.
Konuşmaların ardından Cumhuriyet Sanat Okulu’nda çocuklarla birlikte iş dersinde nasıl çalışıldığını ve neler yapılmakta olduğunu gösteren bir film izletildi. Katılımcılar filmi ilgiyle izlediler.
Dönüşçülerden bazıları söz alıp konuştular ve hiçbir işi yapmaktan kaçınmadıklarını söylediler. Kendilerinin dostça ve gönülden karşılandıklarını belirttiler.
Dönüşçülerin Adıgey yaşamı ile uyumunu sağlama ile görevli Merkezin Başkanı Ğućeł Ashad da konuşmasında, dönüşçülerin kendilerine yardımcı olduklarını ve bu nedenle çok memnun olduğunu anlattı. Soydaşlarımızın karşılaştığı ilk güçlük dil bilmemeleriydi. Bu konuda bakanlık sıkı bir çalışma yürüttü, özellikle Bakan Ĥuaĵ Aminet’e teşekkür ederiz dedi. Ardından dönüş yapmış kişilerin terbiyeli ve çok ahlaklı kişiler olduklarını, içlerinden yıllar boyunca RF yasalarını ihlâl eden tek kişinin bile çıkmadığını vurguladı.
Ĥuaĵ Aminet de konuşmasında, bakanlığın dönüş yapmış ailelerin çocukları ile ilgilenmeyi sürdüreceğini iafede etti.
Bakanlık çalışanı Sitime Sare ayrıntılı bir konuşma yaptı. Bu yıl mezun olan dönüşçü gençlerle işbirliği içinde olduklarını, onlar için kitaplar hazırladıklarını söyledi ve bunları tanıttı. Kitaplardan birinden şair Derbe Timur’un dönüşçülere ilişkin bir şiirini okudu, izleyicilerin gözyaşları dökülerek şiiri dinledikleri görüldü.
Toplantı sevinç ve huzur içinde sona erdi.
Siĥu Goşnağo
Adıge mak, 21 Temmuz 2014
