adigehaber
  Тембот Къалэ
 
ТЕМБОТ КЪАЛЭ (Tembot Kalesi, Shapsughca özgün biçimi)
(Шапсыгъабз)
.....
 
Я1омэ я1отэжэу,зы къуаджэгорэм зы шэк1о ч1элэ зэк1уж бланэгорэ дэсыгъ.Ч1алэр дэмысэу зы мафэгорэм къоджэ мэзым, фэдэ ямылъэгъугъэу,гъэш1эгъонэу зы пчэнц1ык1у дахэгорэ къыхэтэгьагъэу ялъэгъугъ.Къуаджэм “сэ сышак1у” зи1онэу тэ фэдиз ч1алэ дэсми пчэным ыуж ыхьагъ.

Бо лъычагъэх,шъхьак1рэ яубытын ялъэк1ыгъэп.А мафэхэм шэк1о ч1алэр къуаджэм дэк1ыгъэу,шак1о к1уагъэу шытыгъ.Къызэк1ожым 1офыр зытэтыр ра1отагъ.

Пчэнц1ык1ур зэ т1о рэпск1этагъ,шъхьак1рэ ч1алэм 1эч1эк1ын ылъэк1ыгъэп, тапск1и къиубытыгъ.

Ч1алэм ышъэжъые къырихи ш1уибзынэу пчэнц1ыл1ум ыпшъэтыкъэ дыриу1ул1агъ.А дэдэм пчэнц1ык1ур къызэхъок1и нахь дахэ умыллъэгъунэу зы пшъэшъэ дахэу къызэхъок1ыгъ.

-Шъыд хъун сымыук1,сыкъыбдэк1он,шъузэу сыкъыпфэхъун,-къыри1уагъ ч1алэм.

Ч1алэми "ошъогум сышылъыхъоепэтые ч1ыгум шызгъотыгъ" ы1уи,мэфэ т1оч1ит1урэ чэш  т1оч1ит1урэ гьэгу-нысашэ фаш1ы нэужым пшъашъэр къишагъ.

Япэрэ чэшым зылъехьажым пшъашъэм "укъысэокъон,укъысаомэ сыпш1ок1одышт" къыри1уагъ.Шъхьак1эрэ умыгуабжэу ушы1эн плъэк1ына? Зы мафэгорэм ч1алэр рэгубжи пшъашъэм енэпэшъоуагъ.Енэпэшъоуагъ шъхьак1рэ а дэдэм пшъашъэри рэк1одыгъ.

Ч1алэр бо ч1эгъожыгъ,бо лъыхъуагъ,здэмык1ожгъэ,земыупч1ыжгъэ ц1ыф къигъэнэжыгъэп,шъхьэк1рэ ышъуз ыгъотыжшъугъэп.Егупшысэу шытые пэтые,пшъашъэм зы мафэгорэм "сыпш1ок1одымэ къыслъыхъу,сэ Тембот къалэм сышы1эшт" къызэрыри1огъагъэр ыгу къэк1ыжыгъ.

Ч1эупч1агъ,шъхьак1рэ Тембот къалэр ыш1эу зыми 1уч1эн ылъэк1ыгъэп.Ыужыпкъэм:
- Зы койгорэм ылъэсишъэ къехъу ыныбжэу зы ныогорэ дэсэу къя1о.К1о аш еупч1,Тембот къалэр ыш1энмэ аш ыш1эн,-къыра1уагъ.К1уи занч1эу ныом ыунэ хьач1эу ек1угъ.Ныом:
- Сич1ал,бо сигуапэ пш1ыгъ.Бо рэш1агъи, опфэдэу чыжэ къик1ыгъэу зы хьач1э къысфэк1ожыгъагъэп.Кэт пфэсыук1эу п1эстэ шыпс пфэсч1ъэу усхьэч1эн сыфэеный,шъхьак1рэ зы мазэ хъугъэу зы ыныжъгорэ типсы къы1угъолъхьагъ.Зэрэ коеу зы псы утк1опс къыт1уригъафэрэп.Мыш фэш1гьэ къысфэгъэгъу сыч1ал,-къыри1уагъ.
Ч1алэм ныор нахьыбэ къигъэгушэ1агъэп:
- Ара къинэу шъузхэтыр? Мо къысэт псыкъубгъанхэр,нэнэжъ.Псы къитына къимытына езгъэлъэгъун сэ аш,-ы1уи псыхьэ ежагъ ч1алэр.Ныом:
- Зыгорэгьэ уежэкъон,,зэрэ койэу тэ аш к1уач1э тыфырикъугъэп.Пшъхьэ зыгорэ къехъул1эмэ хьайнапэу къытэхъул1эн,-ы1уагъэми ч1алэм ыш1эштымгьэ зыкъигъэнагъэп.

Занч1эу псынч1эшым к1уи псыкъубгъэнит1ур къиузэди къыздигъэзэжыным ыпашъхьэ зы ыныжъ ыныфогорэ къиуцуагъ.
- Ык1ут а пхьын узфэе псыхэр,уипсэ хэсымыхэу,-ы1уи.Ч1алэми:
- Аш фэдизэу узшэгугъужмэ къак1уи о ык1ут,-ри1ожыгъ. Ри1ожыгъ,шъхьак1рэ аш дэхэтэу ыныжъыри къызэрэтэбэнагъэр зэу рэхъугъ.Сэхьэт заулэ зэбэныгъэх.Т1ури бэлахьыгъэх.Ыужыпкъэм ч1алэм ыныжъыр егъэпшъы,ыч1эгъы ч1ырелъашъо,ышъэжъые къырехи ыныжъым ыпшъэтыкъ реу1ул1э.Ыныжъыр къэлъа1о:
- Шъыд хъун скъэымыук1,мыш къэнэужым зыми ыпс зэпысыупч1ыштэп, хьигьи сытэгъолъхьаштэп,-е1о.

Ч1алэм гуч1эгъу феш1и ыныжъыр ет1упшыжы.Псышъуалъэхэр еузэдыжи унэм къегъэзэжы.Мыр зилъэгъурэм, ыкуцу зэч1ыреш1и бэшкэхэр кухэм яритыхэу псынч1эшым к1охэу яублэ.Ч1алэр здэк1ыжрэм ыныжъым къигъэзэжкъомэ я1оу рэшынэхэу къыч1эк1ыгъэх.Мыр зелъэгъум ч1алэми:
- Шъыдэ шъугузажъорэ моштэу? Псыр шъо шъуипс.Шъузфаем фэдиз хэшъух.Шъумыгуа1 ыныжъым къигъэзэжын шъу1оу.Къигъэзэжшъуштэп аш.
Зэрэкъуаджэу бо хэгуш1ук1ыгъэх.Чэшым ч1алэм гьэгуфо фяш1ыгъ.Гьэгур зяухым л1ыжъхэр ч1алэм къеупч1ыгъэх.
- Тич1ал, мыш фэдиз чыжэ укъызэрик1ыгъэм уеплъымэ зы гуч1аегорэ уи1эн фай.Къыта1у,т1э къихьэу къыпфэтымыш1эн шы1эп,-къыря1уагъ.Ч1алэми хъугъэ ш1агъэр яфыри1уати Тембот къалэм зэрэлъыхъорэр яри1уагъ.Ныожъым:
- Ыц1э къызэо1ом сигу къэк1ыжыгъ.Сич1элэц1ык1угъом моштэу зы къалэгорэм ыц1э къыра1ок1эштыгъ.Ау аш нахьыбэ сэ сш1эжрэ шы1эжэп.Тяпэгьэ зы койгорэ шы1,аш ылъэсишъэрэ т1оч1рэ тфырэ ыныбжэу зы ныогорэ дэс.Аш ыдэж к1о,Тембот къалэр зыдэшы1эр ыш1энмэ аш ыш1эн,-ы1уагъ.

Ч1алэр зыфа1орэ къуаджэм рэк1уагъ.Бджыхьэ ч1ымэфэ дэеу шытые пэтые зы оджэкъ закъуи к1угъэ къик1эу къэлъагъоштыгъэп.Ыгъэш1агъоу ныом ыхьач1эшы ыхьагъ.Ныор къызехьэм аш ы1эч1 ыштагъ.Нахьыба1о зи1эжэжын ылъэк1ыгъэп.Ныом еупч1ыгъ:
- О синэнэжъ,бо ч1ы1э дэд,шъхьак1рэ зыми ыунэ маш1о шыгъэстагъэп.Мары блэгъэдэдэу мэзыр шъуипашъхьэ ылъ.Пхъэ къэшъухьэу шъыдэ маш1о шъумгъастэрэ?-ыри1уагъ. Ныом:
- А сич1элэ дах,-е1о.Тимэз зы ыныжъ къак1уи къыхэгъолъхьагъ.Пхъэп,зы кыпэ жъыйи къыхытигъэхырэп.Чыжэ укъик1ыгъэн ,бо ч1ы1э уигъэл1эгъэн фай.Моштэу сыкъыппэгъок1ынэу сэри сыфэягъэп.Зэрэ къуаджэу къиным тыхэт.Т1э зи къихьырэп,-ы1уагъ.
- Ара 1офыр зытэтыр?-е1о ч1алэм.-Къысэт мы майтэмрэ к1апсэхэр.Езгъэлъэгъун ымафэ сэ а ыныжъым.
Ч1алэм майтэмрэ к1апсэхэр ештэ,гъогум тахьэ.Ныор къык1элъэкуо:
- А сич1ал,пшъхьэ зы емык1у горэ къек1умэ ц1ыфмэ янапэ тыхэплъэжын тлъэк1ыжынэп.Къоджэ заулэ тызэхахьи а ыныжъым тезэуагъ,к1уач1э тыфикъугъэп,умык1у,-ы1уагъэми ч1алэр къедэ1угъэп.

Ч1алэм фэхьышъун фэдыз пхъэ зэригъафи зэк1оц1ырипхагъ,ет1уанэ ахэр ытамэ къытыридзи къыздигъэзэжыным ыпашъхьэ зы ыныжъыфогорэ къиуцуагъ:
- Къыч1этэкъу мыдэк1ум а пхъэхэр.Мы ц1ыфмэ янахь 1ушэр ора?Псынч1э къыч1этэкъу укъыс1эч1эмык1уадэу,-ы1уагъ ыныжъым.
- Аш фэдизэу узшэгугъужмэ о къак1уи къыч1этэкъу,- ыри1ожыгъ ыныжъым.Ыри1ожыгъ шъхьак1рэ ыныжъым ыкъэбэнэни аш дыхэтэу зэу хъугъ.

Пчэхьашъхьэм шырягъажи пчэдыж нэсфэ зэбэныгъэх.Ыужыпкъэм ыныжъыр мэпшъы,лъэк1 ымы1эжэу къызэтанэ.Ч1алэм ышъэжъые къырехи ыныжъыр ыук1ыным здэфежэным ыныжъыр къэлъэ1уагъ:
- Шъыд хъун сымыук1,сыт1упшыж.Мыш къэнэужым зы ц1ыфи сиягъэ езгъэк1ыжыштэп.Мадж,о уы зы л1ыблан,сипсэ къысфэгъэгъуж,-ы1уагъ.

Ч1алэм ыныжъыр ет1упшыжы.Пхъэхэр ытамэ къытыредзи къуаджэм ыгъогу къытэхьажы.Гъогум тэтэу къэк1ожые пэтые майтэхэр,шъэжъыехэр,кыхыхэр я1эгъэу,куп купэу зы ц1ыф жъугъ мэзым къызэрэк1орэр ылъэгъугъ.Ахэм гъогу ныкъом нэсыгъэу я1уч1агъ.Къоджэдэсмэ:
- Чыжэ къик1ыгъэу зы хьэч1э ч1алэ къуаджэм къеблэгъагъэу,пхъэ къихьынэу мэзым к1уагъэу я1уагъэти,ышъхьэ зыгорэ къехъул1агъокъомэ т1уи тыкъежэгъагъ.Ау тэ зэрэтлъэгъурэмгьэ,зэрэтш1ош1ыгъэм нахь л1ыхъужъэу укыч1эк1ыгъ,-къыра1уагъ.

Ч1алэр занч1эу ыбысым унэм ек1ужы.Хэти псынч1эу ыкуцу зэч1ыреш1и мэзым зырегъахьы.Зэу к1орэр ет1уани мак1о.Мыр зелъэгъум ч1алэм:
- Шъыдэ къин зыхашъудзэрэ,мэзыр шъошъуи мэз,шъузшыч1агъэ фэдиз къашъуш.Шъумышын ыныжъым къигъэзэжын шъу1оу.Къигъэзэжшъуштэп аш,-яри1уагъ.

Мыр къуаджэм мэфэч1 мэфэфоу къыфэхъугъ,хэти бо хэгуш1ук1ыгъ.Чэшым ч1алэм фэш1ыгьэ зы зэ1уч1эфо яш1ыгъ.Зэ1уч1эухыгъом ч1алэм къеупч1ыгъэх,гуч1аеу ы1эмгьэ.Ч1алэми 1офыр зытэтыр яфир1отагъ.Ныом:
- Тембот къалэм фэгъахьыгъэу сэ сш1эрэ зыгорэхэр шы1.Гъунэгъу къуаджэгорэми илъэсишъэрэ т1оч1рэ пш1ырэ ыныбжэу зыл1ыжъ горэ дэс.О т1ыси зыгъэпсэф.Тэ аш тыкъегьэн.Тит1у тш1эхэрэр зэхэдгъахъомэ зыгъогугорэ къыпфэхэтхын,-къыри1уагъ.
Къыфэхырахыгъэ гъогури моштагъ:Чыжэдэдэу зы хы горэ шы1.А хым ы1адрэ лъэныкъо нэпкъым зы чыгэе чыг ын горэ тэт.А чыгэе чыгым ышъхьапэ зы бгъэ набгъэ тэт.Бгъэм гъэ къэс къырешы.Бгъэр ышырмэ шхын къафихьынэу ныбгъэм зибыбык1ырэм хым зы шэгьыблэ къыхэк1и шырхэр ешхы.А шэгьыблэр зиук1ырэм а бгъэм фимыш1эжын шы1эп.Тембот къалэм ыч1ып1о ыш1эмэ а бгъэ закъом ыш1эн.

Ч1алэр къыратыгъэ гъогу гъомылэхэр здыришти гъогум тэхьагъ.Мэзэ заулэ к1уи зфа1орэ хым нэсыгъ.Шъхьак1рэ хым тоштэу блэк1ыштыгъ? Ы1оу егупшысэепэтые,шык1э,хак1о фэдэ зыгорэхэр хым къыхэпск1ыхэу,пшахъом хэгъуалъхьэхэу,тыгъэм зырагъэоу,ет1уанэ хым хэпск1эжыхэу ылъэгъугъ.Шъэф шъэфэу ахэм як1уал1и анахь ынгорэм ытхы зытыридзагъ.Зытэс былымыми, штэгъашэу хым зыхидзэжи зэрэлъэк1эу есэу ыублагъ. Жыбгъэм фэдэу, псынч1эу еси,еси хым ы1адрэ гъунапкъэм еблэгъыгъ,чыгэе чыг к1ахьыри къэлъэгъуагъ.Зытэсым зыкъырыдзыхи еси ч1ылъэм къытэхьагъ.Чыгэе чыгым пэблагъэу зы къэц куардэгорэм зыхигъэбылъахьыгъ.Мафэрэ чыгым пэч1ырыплъэу,чэшырэ шак1о к1оу мэзэ заулэ чыгым пэсыгъ.Зы мафэгорэм бгъэр ныбгъэм ыбыбык1ыгъэу,т1эк1у къэнэужи хым зы блашъхьэ къыхэшыгъэу ылъэгъугъ.Ыбзэгу къыдигъэчыгъэу,сы.. сы.. сы.. макъэхэр къыпы1ук1эу зы блэшъхьэ ын ылъэгъугъ...Блэр къызэрэк1орэр бгъэ шырхэми ялъэгъугъагъ,штагъэхэу к1ыйхэу яублэгъагъ.Ч1алэм макъэ къызпигъэ1ук1ыгъэп,блэр хым къыхэк1ыным пэплъагъ.Блэр хым къыхэк1и чыгым зыриушэхьак1и чыгым ч1ыц1элъэу ыублагъ.Ч1алэр псынч1эу ыкатэгьэ шэгьыблэм еонэу ечэл1агъ.Ч1алэр къызэрэчэрэр зелъэгъум блэм къигъэзэжэу ч1алэр къитхьэлэн фэягъ,шъхьак1рэ къэк1эсагъэу хъугъэ.Ч1алэр еуи блэм ышъхьэ т1оу зэгуриупч1ыгъ.Блэр ылъы къичэу ч1ыгум ылъапсэ къефэхыгъ.Блэм ылъы гъомэ аеу къыпыугъэм ч1алэр ыгъэмэхыгъ.

Бгъэ ным къызегъэзэжым блэр ук1ыгъэу ышырхэри псаоу ылъэгъугъ. Япэрапш1эу дек1ок1и ынэпсхэр къыч1этэкъоу зэ гъыгъэ.Ет1уанэ ышырхэр къэзгъэнэжыгъэ,блэр зиук1ыгъэ шак1ом ытамэхэр фызэфы1урышыхи жаоу фэхъугъ.Ч1алэр къэушыфэ нэс фыпэплъагъ.Ч1алэр къызэушыжым:
- Бо дэдэ рэш1агъэу мы ч1ып1ом ц1ыф лъакъо къытэуцожыштыгъэп.Си пый блэр уук1ыни сишырц1ык1ухэр къэбгъэнэжын,сэри моштэу сыхэбгъэгуш1ук1ын фэш1гьэ хэт о укъигъэк1уагъ? Къа1о опфэш1гьэ с1э къихьэу къыпфэсымш1эн шы1эп,-ы1уагъ.

Ч1алэм ышъхьэ къехъул1агъэр фе1уатэ,Тембот къалэм зэрэлъыхъорэри ре1уатэ.Бгъэми:
- Хъун,-ы1уагъ.О тяпэрэ мэфишым шак1о к1о.Гъогум шытшхыштыр къызэ1угъач1.Сэри сишырмэ яшхын къафэсхьын.Ет1уанэ тык1он,-ы1уагъ.

Ч1алэр мэфиш рэшэк1уагъ.Къишэк1угъэхэр къихьи къызэ1уригъэч1агъ.Бгъэри къак1уи ытамэхэр зэ1уришыгъ.Шхынхэр бгъэм ытамэхэм ятырилъхьагъ.Ежи тэт1ысхьи Тембот къалэм к1охэ фежагъэх.Бгъэм ыжэ къиуфымэ къэс зы лы такъыр ыритэу шытыгъ.Яшанэрэ мафэм шхынхэр ухыгъэх.Бгъэм ыжэ къызеуфым,лы къызэрэмнэжыгъэм фэш1гьэ ч1алэм ылъэк1ап1о зы лы такъыр хыриупч1и бгъэм ыжэ дырилъхьагъ.Бгъэм аш нэужым шхын фэенэу ыпэ къиуфыжгъэп.Пчэхьашъхьапэм къалэр къэлъэгъуагъ.Бгъэр занч1эу мэбыби къэлэ дэпкъым тэт1ысхьэ.

Бгъэм ч1алэм ылъакъо къыгуинпч1и къыфиуфыгъагъэ лы 1улъхьар гу лъити ышхыгъагъэп.Ар къыритыжыгъ.Ыпэ у1агъэм зышефэм лы такъырыр ыпэрэм фэдэ къабзэу зыдэхэупч1ыгъэ ч1ып1ом хэк1эжыгъ.Бгъэм ытамэ цит1у къхитхъи ч1алэм къыритыгъ:
- Хьигь сэ сежэжын.Ош1э, сышырхэр нэч1ых.Сыкъэк1онэу узфаерэм мы цыхэр зэшыхъу.Мэфиш к1оц1ымгьэ сыкъэсын.

Ч1алэми:
- Гъогумафэу к1ож.Уишырхэр аш нахьыбэу зыпэмыгъаплъ.Сыкъыпшыч1эмэ сыкъыогьэн,-ы1уи бгъэр ыт1упшыжыгъ.

Къалэр бо къэлэдэхагъ.Ыдэпкъыхэр мыжъо пытэхэмгьэ зэхэгъэчахьыгъэу шытыгъ.Ыпчэхэр тыжыныгъ.Къэлэ к1оц1ым мэрмэрым хэш1ык1ыгъэу зы сэрай дахэ дэтыгъ.Дышъэр къехъохъок1эштыгъ.Къэлэ шаухэр джэнэтым фэдэу дэхагъ. Псыугъойгъэхэр,нэкъыгъэ дахэхэр,ч1ышъхьэ-мышъхьэ зэфэшъхьафхэр дэтыгъ.Шъхьак1рэ зи ц1ыф къэлъагъоштыгъэп.
Къэк1он шы1эмэ сыфэплъырын”,- ы1уи ч1алэр сэрай унашъхьэм тэгъолъхьагъ.

Т1эк1у къэнэуж къэлапчэр къызэ1урахи зыр зым нахь дахэу пшъэшъиш къэлэ шаум къыдэхьагъ.Ч1алэм еж ышъузи ахырилъэгъук1ыгъ,ыш1эжыгъ.Ау макъэ къызпыригъэ1ук1ыгъэп.Пчэр 1урахи пшъашъэхэр сэрай к1оц1ым ыхьагъэх.Занч1эу ч1алэм ыч1эгъ ч1эт унэм (1одэм) къихьагъэх.Анэр къагъэуцуи шхэнхэу 1ут1ысхьагъэх.
Къулъфыгъэхэм,ч1алэхэм яунашъо яш1эу зэдэсэмэркъэухэу шхэштыгъэх.Гушэ1эгъор ч1алэм ышъузы къы1уч1агъ:
- Бо ц1ыф зэк1ужэу,л1ыбланэу шытыгъ сэ сил1.Шъхьак1оу зэслъэгъул1эжи сы1эпык1и сыкъэк1ожыгъ.Бо сыч1эгъожыгъ.Шъхьак1рэ шъош1э,тэ зыт1отэжынэу тыфитэп,зыт1отэжшъурэп.Тэ лъэпсэ к1од хъужыгъэ натмэ тыкъялыжыгъэу тышы1.Е- о -ой,сыкъерэш1эж с1уи зы къуаджэ горэм ыпс,нэмыч1 зы къуаджэ горэми ымэз сыубытыгъ.Сил1 нэмыч1 к1уач1э къысфикъун къыхэк1ыгъэп.Ау зыкъезгъэш1эн слъэк1ыгъэп,ежи сыкъиш1эжшъугъэп.Е -о -ой,мы чып1ом тышыл1эжыни тыхэк1ыжышт...

Аш дыхэтэу ч1алэм ышъуз къыритыгъагъэ 1элъыныр ахэмэ зялъеплъэхырэ гъуанэмгьэ къыридзыхыгъ.1элъыныр анэм ыгузфэгу къытэфагъ.Пшъашъэхэр зэхэкъахьыхи къызхэнагъэх.Ч1алэм ышъузы 1элъыныр псынч1э дэдэу къиш1эжыгъ:
- Сил1...сил1 мыш шы1.Ыпшъэ шы1.Къэк1ошъугъ,-ы1уи ыл1ы ыдэжы рэчэу ечэжагъ.Адрэ пшъашъэхэри аш лъычэштыгъэх.Ч1алэмрэ ышъузрэ зэ1оч1эхи апл1э зэрашэхьак1ы.Ч1алэр анэм 1ураши ягъашхэ.Зы тхьэмафэ зэхэсых,ешхэ ешъофо яш1ы.1офыр к1ожыным къызнэсым,адрэ пшъашъэми,-Тэри тыкъушъудэк1он,ц1ыфымэ тяхэсын,бын унагъо тыхъун тыфай,шъыд рэхъун тэри тыздашъуш,-я1уагъ.
Ч1алэми “
хъун” ы1уагъ.Бгъэм ыцыхэр зызэшехъом бгъэр мэфишгьэ къэсыгъ.Бо бо дышъэ зыдыраштагъ.Бгъэм ахэр зырыз зырызэу ыныбгъэ ыдэж ыхьыгъэх.Аугьи зырыз зырызэу хым зэпырихыгъэх.
Шак1ом ышъузрэ адрэ пшъашъэхэр ыунэ ышагъэх.Пшъашъэхэр анахь л1эбланэу,анахь зэк1ужэу хэгъэгум ыс ч1элэ дэгъумэ адэк1уагъэх.

Зэпсэури еунэ епсэоу къэнэжыгъэх.

*Нот: Мы тхыдэжъыр (пшысэр) 1958 илъэсым Тыркуем ыДузджэ област (Düzce ili) пэгъунэгъу “
Къазыкъукойц1ык1у” е “Шапсыгъэ кой” зыра1орэ къуаджэм шышэу Хьахъуратэ Ра1уф,а къуаджэ дэдэм зы зэхэсгорэм адыгабзэу къыши1уатэу зэхэсхыгъагъ.Къуаджэм нэпэ тыркумэ “Бостанйери” (Bostanyeri) ра1о.Адрэ тыркубзэ ыц1эжъыр “Арапчифтлик” (Arapçiftlik).Ыпэм анахьыбэу бджыхьэ чэшхэм ч1алэхэмрэ пшъашъэхэр зэхэсхэу тхыдэжъхэри къя1уатэу шытыгъ.Джы Ра1уф (Rauf Kazuk) шы1эжэп,синэ1уасэу,нахь ужьым Адыгэими япэ к1уагъэхэмэ ашышэу шытыгъ.Адыгэ орэдхэр,гъыбзэхэр къя1о зыхъурэм,сятэ ч1ыгъоу орэда1омэ яфэдежъыурэхэм ашышыгъ,Къоук1эхьаблэ (Sarayyeri) зиц1э тикъуаджэ 1 км пэгъунэгъу къуаджэу Шапсыгъэ кой (Arapçiftlik;джы Bostanyeri) шышыгъ.

Тхыдэжъыр Тыркуем къышыдэк1ыгъагъэ “
Кавказ” (Kafkasya Kül.Der.) журналым Н.Къарбэч ц1э лыеджэ тыразгъэдзэгъагъ (Но:29,Анкара,1971).Мыш фэшъхьафэу Голландием ы Лейдэн (Leiden) университетым шылажьэу Рикс Смици (R.Smeets) адыгабзэу магнитофонджэ езгъэтхыгъагъэмэ ашыш.Ц1ыф бэмэ адыгабзэу яфэс1отагъ.Мы пшысэхэр,адрэ зыкуп стхыгъэхэр мыш ыпэм зэрэхъугъэм фэдэу “Адыгэ макъ” ик1и “Шапсугия” гъэзетхэм яфэзгъэхьыгъ.Хьапый Джэудэт.10.12.2006.

NOT: Bu Shapsugh lehçesindeki bu masal 1958’de Düzce Shapsughkoy’den (şimdi Bostanyeri Köyü; Къазыкъкойц1ык1у) müteveffa Rauf Kazuk’un (Хьэхъурат),aynı köydeki kız erkek bir muhabbette (зэхэс) tarafımdan kayıt altına alınmıştı.Başkalarına Adigece anlattığım gibi,Türkçe çevirisini “Kafkasya Kültürel Dergi”’de N.Karbeç imzasıyla yayınlamıştım (Ankara, 1971, sayı 29). Bu metin masalın özgün biçimidir. HAPİ Cevdet Yıldız. Bu özgün biçim E-mail yoluyla Kafkasya’ya da gönderilmiştir.

.

.

 
  Bugün 10 ziyaretçi (29 klik) kişi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol