Çocuğa Adıgece Öğretiyorlar
Bu makalede, Maykop N 11 Lisesi Rus dili ve edebiyatı dersi ile Rusça üzerinden Adıge edebiyatı dersi usta öğretmeni İvan kızı Neh’eye Nadejda’yı sizinle tanıştırmak istiyorum.
Nadejda, Tanrı mekânını Cennet kılsın, ünlü Adıge şairi Neh’eye Ruslan’ın eşi, bir kız çocukları var. Bu yakınlarda Çeçenya’da düzenlenen bir konferansta onunla tanıştım.
Konferansta işlediği konuyu bana anlattı ve sorular sordu. “Seninle ilişkimi geliştirmek istiyorum” dedi ve beni evine buyur etti.
Gelenek olduğu üzere, kadınlar bir araya geldiklerinde, iş dışında birçok şeyi de ele alıp konuşurlar. Nitekim beni yaşamı konusunda bilgilendirdi, aile bireylerini anlattı ve küçük torunu ile de beni tanıştırdı. Nadejda’nın anlattıkları arasından biri beni çok etkiledi. Anlatmadan geçemem.
Ruslan ile Nadejda’nın beraber büyüttükleri bir kızları var. Adı Zare. Kızı büyüyüp - Rus genci- Aleksandr ile evleneceğinde, evlenmek için ona bazı şartlar koştu: Sülale adı Nehe’ye soyadını (лъэкъуацIэ) değiştirmeyi kabul edemeyeceğini, çocukları olduğunda onun da Neh’eye soyadını taşımasını istediğini söyledi. Ancak, -yasalara göre- çocuğa babasının soyadının verildiğini, bu bakımdan -Aleksandr'ın da- Neh’eye soyadını alması gerektiğini söyledi. Delikanlı, kayınpederine ve anısına saygı duyduğunu belirterek kendi soyadını Neh’eye soyadı ile değiştirdi. Yeni doğan erkek çocuklarına da Ratmir adını verdiler.
Gerçeği söylemem gerekirse, Nadejda’nın anlattığı şey ilgimi çok çekti. Eşinin arzularını bir Rus delikanlısının kabul etmesi ve Zar’ın bunu akıl etmiş olması beni sevindirmişti.
- Ruslan bir oğlu olmasını çok istemişti ama nasip değilmiş. Zare bunu fark etmiş olmalı. Bu nedenle Ruslan’ın torununa sülale (лIакъо) adını taşıtmak istemişti. Damat kızın bu koşulunu kabul ettiği için, ben de sesimi çıkarmadım, - dedi Nadejda.
Ratmir şu an ikibuçuk yaşında, akrabaları, onun da dedesi gibi şair olmasını bekliyorlar ve onu çok seviyorlar. Onu iyi eğitmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Çocuğa Adıgece öğretiyorlar. Adıgecenin öğretildiği N 14 kreşe verildi. Orada Adıge çocukları arasında, onlarla oynuyor, konuşuyor, Adıgece konuşmaya başlamış bile. Küçük Ratmir’e dedesinin kitaplarından Adıgece şiirler okuyorlar. Çocuk, en çok da, Nehe’ye Ruslan’ın Puşkin’den Adıgeceye çevirdiği masallara ilgi duyuyor. "Çocuğu temelden başlayarak eğitirsen ve onu yönlendirirsen, onu başarılı biri yapabilirsin", diyor Nadejda.
Neh’eye Ruslan, eğer yaşasaydı bugün 71 yaşında olacaktı. Genç yaşta aramızdan ayrıldı. Yine de, akrabaları, onun sanatsal mirasını torunu Aleksandr oğlu Neh’eye Ratmir’in koruyacağını ve sürdüreceğini umuyorlar, çocuğun bu dileği gerçekleştirmesini ve sağlıklı bir ömür sürdürmesini biz de diliyoruz.
Ç’esebej Nasfet
Adıge Devlet Üniversitesi İki Dil Öğretme laboratuarı çalışanı.
Adıge maq, 25 Haziran 2012
Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız
Not: Tire içindeki eklemeler çevirmene aittir. - hcy
