Maykop’ta Arkeoloji Sergisi Hazırlanıyor
16 Ağustos 2011
Tüm yeryüzü ülkelerinde,15 Ağustos günü,Arkeoloji Günü olarak kutlanır.Adıg’e Cumhuriyeti Ulusal Müzesi bilim uzmanı Tev Aslan, ünlü bir arkeolog.Biz de bunu bildiğimizden kendisiyle bir görüşme yapmayı uygun bulduk.
-Adıg’ey’de büyük arkeolojik kazı ekipleri oluşturacak bir gücümüzün ve olanağımızın bulunmadığını biliyoruz.Ancak,Moskova ve diğer kentlerden Adıg’ey’e gelen ekiplerin katkılarıyla verimli bir çalışma yürütebiliyor musunuz?
-Doğu Ulusları Müzesi’nin Maykop’taki kolu da arkeolojik çalışmalara katılıyor.Arkeolog Vladimir Erlih başkanlığındaki bir kazı heyeti,MÖ II.bin yılına ait bir Meot (*) yerleşiminde kazı yapıyor.Burası Maykop’a uzak olmayan bir yerde,Podgorni köyü yakınında.Başka bir heyet de,Tevçoj ilçesinde,Dış’e (Дышъэ ) Irmağı yamacındaki bir kurganı (höyüğü) kazıyor.Kazılarda MÖ VII.yüzyıla ait arkeolojik yapıtlar bulundu.
-St. Petersburg’dan gelen heyet de birşey buldu mu?
-Heyetin başında Lubov Golovanova blunuyor.Arkeologlar,Taş Çağı’nda yerleşim yeri olarak kullanılmış olan yerlerde kazılar/araştırmalar yapıyorlar.
-Kazılarda bulunan bulgular müzelerde sergilenmiyor mu?
-Bilimsel ve sanatsal değeri olan arkeolojik yapıtları sergiliyoruz.Türkiye,İngiltere,İsrail,Ürdün, Suriye ve Fransa’dan gelen ziyaretçilerimiz var,müzemizi gezdiriyor,tanıtıyoruz,bize ilginç sorular yönelttikleri de oluyor.
-Bu son yıllarda Adıg’eyli arkeologlar tarafından bulunan bulgular konusunda bizi bilgilendirir misiniz?
-Adıg’e Ulusal Müzesi Müdürü Cıgune Fatime başkanlığında bir heyet,Psekups (Псэкъупсэ ) Irmağıboyundaki üç kurganda öğrencilerle birlikte kazılar yaptı.MÖ III.yüzyıla ait üç dua yeri (тхьэлъэIупIэ) ve kapkacaklar buldular.Toplam 26 dua yeri belirlediler.Dizilmiş küçük boncuklar da çıkardılar.
Belirtmeliyim.Buluntuların sayıları çok değil,ama bilimsel ve sanatsal işçilikleri yönünden övülmeye değiyorlar.Levpaç’e Nurbıy (**) dağlarda çalışıyor ve dağlardaki anıtları (саугъэт) belirliyor.Yelena Çernıh da bir biliminsanı, uzman.O da kazı heyetlerinde yer alıyor.Ayrıca müze’nin fonlarını düzenlemeye çalışıyor,öğrencileri de işe alıştırıyor.Hep birlikte Adıg’e Cumhuriyeti Kültür Mirasını koruma ve Değerlendirme Kurulu ile birlikte arkeolojiyi geliştirmeye ve işi genişletmeye çalışıyoruz.
-Adıg’e Cumhuriyeti’nin 20’nci kuruluş yılını karşılama bağlamında özel bir programınız olacak mı?
-Bundan 30 yıl önce,Aleksandr Leskov başkanlığında Vılape höyükleri (***) kazılmıştı,bu sonbahar onu da kutlayacağız.Müzemizin işi çok.Yıldönümleri sırasında toplantılar düzenleyecek,Adıg’e Cumhuriyeti’nin kazanımlarını da sergileyeceğiz.
-Müze çalışanlarının iyi bir iş çıkaracağına inanıyoruz.
-Pşıpıy Fatime arkeoloji konusunda bir uzman,ona danışıyoruz.Müzemiz elemanlarından Sındıc Marine,Ğuç’el’ Aminet,Sihaceko İrine,Nefış’e Fatime,Kots Asyet (Къоц Асыет),Mamrıko Sayide ve daha başkaları sergilere ilişkin tanıtım rehberliği yapacak ve ziyaretçileri bilgilendirecekler ve toplantılar düzenleyecekler.
-Tev Aslan,arkeoloji konusunda Adıg’e dilinde ilk kitabı siz yayınlamış bulunuyorsunuz.Gazetemiz okuyucuları adına sizi kutlarım.
Teşekkür ederim.Arkeolojiye ilgi duyanları ve müze çalışanlarını ben de kutlarım.
-Size işlerinizde başarılar dilerim.
-Teşekkür ederim.
Sahideko Nurbıy.
Adıg’e maq,12 Ağustos 2011
Çeviri:Hapi Cevdet Yıldız
(*)-Meot,Adıg’ece Mıvıt’ (Мыут1)- Adıg’e ataları kabul edilen bir kavim.-hcy
(**)-Levpaç’e Nurbıy (Лэупак1э Нурбый),Adıg’e profesör.Tarih,arkeoloji ve etnografya üzerine Rusça yazılmış kitapları vardır,bazıları Türkçe’ye çevrilmiştir.-hcy
(***)-Bkz. “Vılape Höyükleri”, “Jıneps” gazetesi,Sayı 21,Ağustos 2007;ayrıca “Tarihin Çağrısı”,Cherkessia.net,Haberler,9 Ağustos 2011; “ Tev Aslan: Tarihsel Mirasımıza Sahip Çıkmazsak, Başkaları Yağmalar”,Cherkessia.net,Haberler,8 Temmuz 2011.-hcy
