Duygularını İğnesinin Ucundan Dünyaya Duyuruyor
29 Eylül 2011
Ünlü moda tasarımcımız ile, devlet ödülünü alacağı gün bir konuşma yaptık.Yapıtları bize yabancı değil,kendisine,uzun zamandır sorular sormayı düşünüp duruyordum.Sözünü ettiğimiz bu kişi Adıge Cumhuriyeti kıdemli sanat insanı,Adıgey Devlet ödülü sahibi olan ve uluslararası yarışmalarda takdirnameler almış ve Adıgey Devlet ödülünü de bugün alacak olan Staşu Yura’dır (СтIашъу Юрэ).
-Güzelliği,insanlığı,barışı ve ülkeler arası dostluğu,bütün bunların hepsini birden yapıtlarımla sunmaya çalışıyorum,-diyor Doğu Ulusları Devlet Müzesi Maykop kolu moda tasarımcısı Staşu Yura.-Yeryüzündeki güzellikleri korumayı,o yolla da daha iyiye ulaşmayı istiyorum.
-ABD,Türkiye,Suriye,Ürdün,Moskova,Soçi ve daha başka yerlerde sergiler açtınız.Anılarınızdan bazılarını bize de anlatır mısınız?
-Biliminsanı ve yazar Şaşşe Kazbek (*) ile birlikte 1993 yılında ABD’nde bulundum.Amerika’daki soydaşlarımızdan, “Medea” piyesi yazarı Natho Kadir’in konuğu idim,orada ABD’nde yaşayan soydaşlarımızla karşılaştım,Çerkes giysilerini oradaki Adıge Xase binasında sergilemiştim.Amerika’da bulunduğum sürece 2 000’den çok soydaşımızla görüşme olanağını elde etmiştim.Bu tür anılar belleklerden silinmiyor,işlerini ilerletmen konusunda sana esin kaynağı da oluyorlar.Çerkesleri, ulusal giysileri içinde hep birlikte,-bir Amerikan- kentinin ana caddesinde topluca yürürken görmek ve izlemek gerçekten muhteşem bir olaydı,sevinç üstü birşeydi.İnsan geleceğe ilişkin derin düşüncelere dalıp gidiyor.
-Suriye ve Ürdün’de çok sayıda soydaşımız yaşıyor.Oralarını da anlatır mısınız?
-Şam’da,Adıge sülâle damgaları (адыгэ лIакъомэ ятамыгъэxэр) üzerine ürettiğim işleri sergilediğim sırada çok sayıda soydaşımızın sorularıyla karşılaştım.Kendi sülâlelerinin tarihçesini öğrenmek istiyorlardı,kalplerinin Adıgelik için attığını duyar gibi oluyordum.Bütün bunları gördükçe duygulanmamak elde değildi.Bu soydaşların ata yurdundan kopuk olarak uzaklarda yaşamakta olduklarını düşündükçe göyaşlarımı tutamadığım anlar oluyordu.
-Uluslararası Moskova Festivali’ne de katıldınız.Ürettiğiniz giysiler, güzellikleriyle üstün gelmişlerdi.
-Festival,Moskova’nın 850’nci kuruluş yılı üzerineydi.Bu tür bir aradalıklar sırasında,bizim ulusumuza da ilgi gösterilmeye başlandığında,dünyayı bambaşka bir gözlükle görür gibi oluyor,seviniyorsun.
-Çerkes giysilerini göz nuru dökerek,iğne ucuyla dikiyorsun.Çok odlu mu bu işe başlayalı?
-1972 yılında Adıge giysilerini çağdaş bir anlayışla yenilemeyi (modernize etmeyi) düşündüm ve işe koyuldum.Ancak bana hiç bir atölyede iş verilmedi.Normaldi bu,çünkü kendimi kanıtlayacak bir düzeye erişmemiştim,fazla bir üretimim de yoktu.Evimde kendi kendime dikiş yapmakla yetiniyordum.Diktiğim ilk elbiseye “Tırğetave” (**) adını verdim.1981 yılında Maykop’ta düzenlenen bir sergiye ilk kez katıldım.
-30 yıldan bu yana Adıge kıyafetleri dikenler arasında bulunuyorunuz.Başarılarınızla mutluluk duyuyoruz.Ya siz?
-Şükür diyorum,ama bununla yetineceğimi söylemeyi de istemiyorum,çalışmadan duramam ben .Kardeş cumhuriyetlerde ulusumuzun tarihi ve tarihsel yolculuğu üzerine çalışan tasarımcılarımız var,onlarla bilgi alışverişinde bulunduğumuz çıkıyor.
-Yetkililer ürettiklerinize ilgi gösteriyorlar mı,bir başına çalışmak zor gelmiyor mu size?
-Birşeyleri kınayarak (Зыгорэхэр уубыхэу) ve imbikten geçirerek oturmakla iş çıkar mı,bilemem.Çalışmalarıma değer veriliyor,bu da bana güç katıyor.Lışhamız Thakuşın Aslan ile, Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi rektörlüğü döneminden beri tanışıyorum,onunla buluşuyordum,çalışmalarımla ilgileniyordu.Bir süre önce –Maykop yakınındaki- Gaverdovski köyünde yapılan festivalde yine karşılaştık,Adıge Cumhuriyeti devlet yapısının güçlenmekte ve ulusal sanatın gelişmekte olduğu gibi konularda konuştuk.
-“Barış Kuşu”, “Birleşmiş Miletler”, “Mezguaş”,Ğobekoye Amazonu “Nalkut” ve diğer yapıtlarınızı çok beğeniyoruz.Esin kaynağınız ne oluyor?Dört duvar arasında,evinde çalıştığın dönemlerinizi unutmuş değiliz.
-Şimdilerde bana Doğu Müzesi’nde (***) bir çalışma yeri verildi,yani işlerimi geliştirme olanağım artmış oldu.
-Eşiniz Yülya çalışmalarınıza detek veriyor mu,yoksa size katlanmak zorunda mı kalıyor?
Yülya’nın kendisine yardımcı olduğunu gülümseyerek söylüyor ve onun sayesinde işi “ilerlettiğini” belirtiyor.
Muhabirin notu.Yura ile birkaç saat konuştuk.Staşu Yura’nın Adıge Cumhuriyeti’nin 20’nci kuruluş yılına ilişkin olumlu sözlerine bir dönüş yapmasını istedim.Bugün Staşu Yura’nın 80’inci doğum günü,gazetemiz okurları adına doğum gününü kutluyorum.Değerli Yura,sana bir Nart ömrü gibi çok uzun bir ömür diliyorum!Diktiğin giysilerin canlı,adeta birer ruh taşıyorlar, ulusumuz,Adıge Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu için emeğini asla esirgeme.Tanrı ürünlerini çoğaltsın.Mutluluk ve esenlik içinde bir yaşamın olsun.Yura,sağol,varol!
Hakkında söylenenler
Derbe Aslan-Ünlü Adıge şarkıcı:
- Staşu Yura’nın diktiği Adıge elbiseleri içinde birçok kez sahneye çıktığım ve şarkı söylediğim oldu.Yura,Adıge kıyafetlerini “konuşturuyor”.Doğum gününü kutluyorum,kendisinden memnunum.
Kuş’eko Sim-AC kıdemli oyuncusu:
-Yura’nın diktiği Adıge giysisi içinde Dünya festivaline katıldım ve takdirname aldım.
Hakuy Angel-AC kıdemli oyuncusu:
-“Tırğetave” dansının esin kaynağı ve dansın temelini atan kişi,Staşu Yura’dır.Diktiği “Tırğetave” giysisine büyük bir değer biçiyorum,onu yeryüzünün en ünlü tasarımcılarından biri olarak görüyorum.Tanrı ona mutluluk ve uzun bir ömür bağışlasın.
YEMT’IL’ Nurbıy
Adıge maq,28 Eylül 2011
Çeviri:Hapi Cevdet Yıldız
(*)- Prof.Dr.Şaşşe Kazbek, ünlü bir Adıge edebiyatı eleştirmenidir de.Uzun bir eleştiri yazısının tarafımdan yapılmış bir çevirisi için bk. “Kafkasya KD”,sayı 44.-hcy
(**)-Tırğetave,Sindika Kraliçesi ve Meot Prensesi.O adla yazılmış bir Adıge piyesi (Kabardeyce) vardır.Tırğetav’ın öyküsü için bk. ‘Sindika’-Vikipedi.-hcy
(***)-Maykop'ta 'Doğu Ulusları Müzesi' dışında,daha büyük bir 'Adıge Ulusal Müzesi' de vardır.Bu müze için bk.Nuriyet Mamırıko, "Ulusal Tarih Koruma Altında",internet.-hcy
Not.Tire içindeki yazılar çevirmene aittir.Ayrıca,ilgili ya da başka yazı ve çevirilerimi,sadece facebook hesabımdan değil, Cherkessia.net,Kafkas Diasporası,adigehaber ve benzeri internet sitelerinden de izleyebilirsiniz.-hcy
