Kafkas Leoparı: Kafkasya’da Kökü Kazınmış Bir Canlı Türü
Bir zamanlar leoparlar Kafkasya’da da yaşıyorlardı, dağlık alanlarda yayılmaışlardı. Ancak 19. Yüzyıl sonları ile 20. Yüzyıl başlarında acımasızca yok edildiler.
Avcılar, yıl boyunca leoparları ve onların yiyecekleri olan hayvanları acımasızca avlıyorlardı. Devrimden – 1917’den- sonra, bir tek “Kuban İli Büyük Prens Av Sahası” denilen yerde leoparlar kalmıştı, o da çok geçmeden tasfiye edildi. Aynı yerde 1924 yılında Kafkas Doğa Koruma Alanı oluşturulmuştu. Ancak izleyen yıllarda, 1920’li ve 30’lu yıllarda, izleyen İkinci Dünya Savaşı yılları boyunca leopar kırımı sürdü. 1950’li yıllarda dağlarda tek tük leopar kalmıştı. Bugün dağlarımızda arasıra Kuzey İran’dan gelmiş leoparlarla karşılaşılabiliyor.
Bu hayvanların yeniden Kafkasya’yı üretilmeleri ve Kafkas doğasını benimsemeleri için yıllar boyu sürecek bir çalışma gerekiyor: Uygun yerler ayrılması, leoparların besin kaynağı olan hayvanların yeniden çoğaltılması, yasa dışı avcılığın ağır yaptırımlara bağlanması gerekiyor. Biliminsanlarının seçtiği damızlık leoparların ve yavrularının Kafkas doğasına uyumlu hale getirilmeleri de şart.
Leoparların Kafkasya’ya dönüşlerinin sağlanması için hazırlanan 6 yıllık proje 2007 yılında uygulamaya kondu. İki Rus şirketi, “Roza khutor” (Gül Çiftliği) ve “VimpelCom” adlı tatil şirketleri bu görevi üstlenmiş bulunuyorlar. Hayvanların uğrak alanlarında gerekli barınak ve tesis yapımı da Bakanlık bütçesinden karşılandı. 2009 yılında Türkmenistan’dan iki erkek, 2010 yılında İran’dan da iki dişi leopar getirtildi
Sözkonusu yırtıcılar en çok Afrika ile Güney Asya’da yayılmışlardı. Biliminsanları yeryüzünde 9 leopar türü bulunduğunu söylüyorlar. Bugün için İran (550 – 850), Afganistan (200 - 300), Türkmenistan (90 – 100), Azerbaycan (10 – 13), Ermenistan (10 – 13), Gürcistan (5’ten az değil) ve Türkiye’de (5’ten az değil) leoparların yaşadıkları biliniyor.
Soyu tükenmekte olan yaban hayvanlarının satışını yasaklayan ilk Uluslarası Konvansiyon (Anlaşma) kapsamına leoparlar da alınmış bulunuyor. Bu hayvanlar yaşadıkları ülkeler yönetimleri tarafından titizlikle korunuyorlar. Rusya Federasyonu tarafından kabul edilen Kızıl Kitap’ta yazılı olan, soyları tükenmekte olup koruma altına alınan hayvan türleri listesinde leoparlar da yer almış bulunuyor.
Adıge mak, 25 Aralık 2014
Not: İlgili bir öykü için bkz. "Kar Kaplanı Nart Ülkesinde Nasıl Hayvanlar Kralı Olmuştu?" - hcy
