İlgi,sıçrama yaptırır Dünyaca ünlü dans topluluğu “Nalmes” orkestrasının sunduğu ezgiler,gerçekten kulakları büyülüyor.İcracılar karşında,dinlemek istiyorsun onların çaldığı ezgileri.Tsey Aslan,Adıge sazını, epeşıne’yi (Iэпэ­пщы­нэ) “konuşturan” biri, orkestra elemanı. -Birçok öğretmenim,ustam oldu,-diyor Tsey Aslan.-Vladimir Volobuyev,Aleksandr Bıkov ve daha başkalarının katkılarını unutamam.Adıge Televizyonu tarafından Adıge ulusal müzik enstrümanlarını çalacak bir topluluk oluşturulmak istendiğinde beni de çağırdılar. -Sazı,epepşıne’yi seçme nedenini anımsıyor musun? -Cumhuriyet Sanat Koleji öğrencisi olduğum bir sırada Vladimir Volobuyev bana sazı gösterdi,sesini dinletti ve seslerini nasıl çıkaracağımı gösterdi,sonunda sazı sevmemi sağladı. -Pşınave (akordeonist) olmayı istemiyor muydun? -Pşınave olma hazırlıkları içindeydim,ama sazı yeğledim.O dönemler “Nalmes”in sanat yönetmeni Kule Amerbıy idi. “Nalmes” topluluğuna alındım ve yakın ilgi gördüm,ben de sazın gizlerini öğrenmeye başladım.Orketra şefi Yirığu Zelime (Ирыгъу Зэлимэ) idi. - Nemıt’eko Aslan,Kule Mıhamet,Kule Mir,Nemıt’eko Rimme,Alıberd Adam gibi ünlü sanatçılarla birlikte orkestranız çalmaya başladığında, dansa başlanıyordu.Böylesine ünlü sanatçılara uyum sağlamak,tempo tutturmak zor olmuyor mu? -Mesleğinin hakkını veren usta sanatçılarla birlikte olduğunda,sen de bundan bir pay alıyor,yararlanıyor ve kendini de eğitmeye başlıyorsun.Öğrenciliğimiz sırasında da dansları ilgiyle izliyorduk. “Zefako” dansı (*) dansı müziğine eşlik ederek Moskova ve dış ülkelerde bulunduğumuz sıralarda,sanatçılarımızın becerilerine verilen değeri görmenin sevincini yaşamamak olanaksız! -Ulusumuzun sanatını zenginleştiren,geliştiren konular üzerine konuşmanı istiyorum. -Çok eski dönemlerden kalma bestelerimiz var,ancak bu ulusal ezgileri artık yeterince duyamıyoruz, ama ulusal sanatımızın son derece,çok çok zengin olduğunu da biliyoruz.Kendi mesleğimi ve işimi seviyorum,epepşıne (saz),şıç’epşıne (kemençe),kamıl (kaval) ve diğer müzik aletlerine gereksinim duymakta olduğumuz gibi konular üzerinde daha fazla konuşmalıyız. -Aslan,soracağım şeyi iyi anlamanı istiyorum.Epepşıne (saz) ile ezgiler çalıyor/müzik yapıyorsun,peki ünlü bir sanatçı olup olmadığını sana kim söyleyecek? -Nurbıy,ne demek istediğini anlıyorum.Orkestra enstrümanları eşliğinde epepşıne’nin çalınmakta olduğunu izleyici fark etmeyebilir.Pşınave (akordeoncu) ve darbuka çalan (шъонтырып) kişiler göz dolduruyor,dikkati üzerlerine çekiyorlar.Sanattan anlayan kişiler sazın,benim önemimi biliyorlar,folklora ilişkin ilginç konularda iletişim kuruyoruz. -“Maykop’un Şafağı” (Мыекъуапэ инэфылъэхэм) topluluğu pşınave’si (akordeoncusu), “Nalmes”in de epepşınave’sisin (saz ustası).Bu iki işi karşılaştırdığın oluyor mu? -Ulusal sanat üzerine çalıştığında, değişik branşlarda uzmanlaşmak, daha iyi,daha yerinde olur. “Nalmes” “Vıc huraye”yi (*) çaldığında pistte oynuyor ve şarkı söylüyorum. -ABD,Türkiye,Suriye,Ürdün,Almanya,Polonya ve Libya ile Moskova kenti,Leningrad ili ve daha başka yerlerde de bulundun.Adıge sanatına gösterilen ilgiyi,değeri kendi düşündüğün anlar oldu mu? -16 yıldan beri “Nalmes”te çalışıyorum.Topluluğumuz ilgiyle karşılanıyor.Adıge kıyafetlerine ilgi duyan kişi sayısı az olmuyor. “Nalmes”in uluslar arası boyutta tanınıyor olmasına seviniyorum.Gösterilerimizi bekliyorlar. -“Nalmes” dışında,başka bir toplulukta bulunmak istemiyor musun? -İstemiyorum.Çok sayıda arkadaşım var “Nalmes’te.Değer verdiğin kişilerden kopmayı uygun bulmuyorum,karakterime uygun düşmez. -Adıge ülkesinin epepşıne (saz),şıç’epşıne (kemençe) ve diğer eski Adıge müzik enstrümanlarını kullanan bir topluluğu yok.Üzmüyor mu seni bu durum? -Benim dışımda örnekleneceğim epepşınve olan,saz çalan kişilerden yararlanmak isterdim,ama böyle kimselerimiz yok.Söylediğin gibi,Adıge enstrümanlarını çalacak bir topluluk,su gibi,hava gibi gerekli bize.Bestecilerimizce bestelenmiş çok sayıda güzel şarkımız var,ama onları yeterince duyamıyoruz. -Bu yıl, “Nalmes” 75’inci kuruluş yılını dolduracak.Kutlamalara hazırlanıyor musunuz? -Adıge Cumhuriyeti’nin 20’ci kuruluş yılı etkinlikleri içindeyiz. “Nalmes”in kuruluş yıldönümü kışın kutlanacak.Sanat yönetmenimiz Kule Mıhamet ile topluluk müdürü Baste Azamet’in söylediğine göre,ilginç bir program sunacağız.Adıge Cumhuriyeti’nin devlet yapısının güçlenmekte,pekişmekte olduğunu sanatsal düzlemde ortaya koyacak ve anlatacağız. -Akrabaların Yecerıkuaye köyünde,sense Maykop’ta yaşıyorsun.Dinlenme günlerin iyi geçiyor,değerlendiriyor musun? -Saatle sınırlı çalışmayı beğenmediğim durumlar oluyor.Ulusal sanata bağlı olmak harika bir şey,mesleğimi seviyorum. -Çocukların henüz küçükler,senin bu duygularını paylaşıyorlar mı? -İki çocuğum var,Rüstem ve Ruslan. “Maykop Şafakları” topluluğuna katılmak için hazırlanıyor, “Nalmes”in konserlerini izliyorlar.Sanatçı olacaklar mı,bilemiyorum. -Çalışmalarını ilerletmeni,aile bireylerinle mutlu bir yaşam sürdürmeni dilerim. -Teşekkür ederim. Yemt’ıl’ Nurbıy,Adıge maq muhabiri. Adıge maq,3 Ekim 2011 Çeviri:Hapi Cevdet Yıldız (*)- “Zefak’o” ve “Vıc huray”-Çerkes halk dansları. .